Сабақтың тақырыбы:  Практикалық жұмыс №3 «Алжапқыш пен орамалдың сызбасын тұрғызу» М1:4, М1:1
Сабақтың мақсаты: Өлшеу, есептеу, сызба сызу,  модельдеу жұмыстарына  оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, жобалау  технологиясын  үйрету.

Сабақтың міндеттері:

Білімділік:     өлшем алу, сызба сызу кезіндегі нұсқау картамен, құрал-жабдықтармен жұмыс жасау ережелерімен таныстыру;

Тәрбиелік: сызу кезіндегі  икемділікке, ұқыптылыққа, шеберлікке тәрбиелеу

Дамытушылық:  оқушылардың ойлау, талдау, есептеу қабілеттерін дамыту

Сабақтың түрі: практикалық сабақ

Сабақтың әдісі:  СТО технологиясының әдістері

Көрнекіліктер:  сызбалар М1:1, слайдтар(суреттер, сызбалар, нұсқау карталар, өлшемдер) алжапқыш суреттері.

Қажетті құрал-жабдықтар: дәптер, сызғыш, қарындаш, маркер, пішуші сызғышы, сантиметрлік таспа, ватман

Сабақтың барысы:

I.            Ұйымдастыру кезеңі

II.            Өткен тақырыпты қайталау

III.            Практикалық жұмыс

IV.            Қорытынды

V.            Үйге тапсырма беру

VI.            Бағалау

І. Ұйымдастыру кезеңі

1.     Оқушылармен амандасу, түгендеу

2.     Кабинет  тазалығына көңіл бөлу

3.     Оқушылардың құралдарын түгендеу, даярлау

4.      Оқушыларды  екі топқа бөлу (алжапқыштың шаблондары арқылы топқа бөлінеді)

ІІ. Өткен материалды қайталау   (екі конверт беріледі, ішінде сұрақтар жасырылған, дайындалуға 5 минут уақыт беріледі, берілген сұрақ бойынша жауап алынып бағаланады)

І конверт сұрақтары:

1.     Матаның негізгі қасиеттерін атаңдар?

2.     Тігін машинасының түрлері қандай?

3.     Табиғи талшық дегеніміз не?

4.     Киім түрлерін топтастырыңдар!

5.     Алжапқышқа қажетті өлшемдерді атап бер!

ІІ конверт сұрақтары:

1.     Талшықтың қандай түрлері бар?

2.     Киімге қойылатын талаптарды айтып бер!

3.     Өлшем алу ережесін айтыңдар!

4.     Тігін машинасының инесінің құрылысын атаңдар!

5.     Арнайы санитарлық киімдерді жіктеп бер!

Екі топқа тапсырма беріледі: «Сәйкестендіру»

1-топқа:

Алжапқыш бөліктерін сәйкестендіру

2 -топқа:

Өлшем атауын өлшемнің белгіленуімен сәйкестендіру

Өлшем атауы

Өлшемнің белгіленуі

Көкірекше ұзындығы

Кұ

Алжапқыштың төменгі бөлігінің ұзындығы

Тбұ

Жартылай бел айналымы

Жба

Жартылай мықын айналымы

Жма

Сызба –бұйымның шынайы көлемінің кішірейтілген немесе үлкейтілген түрдегі жазықтағы графикалық бейнесі.

Бұйымның қанша есеге кішірейтілгенін немесе үлкейтілгенін көрсететін мөлшер «масштаб» деп аталады.

Нұсқау карта дегеніміз  алынған өлшем бойынша кесте дайындау.

Кесте – бейімдей сызар алдындағы нұсқаулық, кесінделердің орналасу тәртібі.Онда кесінділердің орны, яғни орамал мен алжапқыштың бөліктері, олардың белгіленуі, формуласы болады.

Адамның дене бітімі симметриялы (егер ойша екіге бөліп көрсең, дене бітімінің оң жағы мен сол жағы бірдей). Сондықтан киім пішімінің сызбасы дене бітімінің жартысына сызылады. Киімді конструкциялауда барлық кесінділер конструктивті сызыққа сәйкес келетін әріппен, мысалы, К-кеуде, Б-бел, Қ-қалта және т.б. белгіленеді.

Сызба сызу кезінде қолданылатын сызықтар

Сызықтардың атаулары

Сызықтардың кескіні

Қолданылуы

Тұтас негізгі

Негізгі бөлшектердің сұлбасын жиектеу

Тұтас жіңішке

Сызбадағы көмекші сызықтар, шығару және өлшемдік сызықтар

Сызықшалы

--------------

Матаның бүктемесі, бөлшектің пішімде орналасқан жері

Сызықшалы нүкте

-.-.-.-.-.-.-.-

Бөлшектің немесе кескіндеменің симметрия осьтері

ІІІ. Практикалық жұмыс

Кіріспе нұсқау:

-         Атқару қызметіне қарай алжапқыш пен орамалдардың жіктелуімен таныстыру(слайд)

-         Сызба құралдарымен, сызықтарымен, нұсқау картамен, өлшемдермен, кестемен  таныстыру(слайд);

-          Сызбадағы кесінділермен, олардың сызылу реттілігімен, нүктелердің белгіленуімен  таныстыру (сызу барысында);

-         Өлшем бойынша формуланы есептеп үйрету;

-         Алжапқыш бөліктерінің орналасу реттілігін  көрсету;

Ағымдық нұсқау:

-         әр оқушының сызба құралдарын дұрыс  қолдануын қамтамасыз ету;

-          жұмыс орнын ұйымдастыру талабын орындау

-         оқушының нұсқау картамен  жұмыс жасауына мүмкіндігін арттыру;

-         сызба сызу кезіндегі ойлау, есептеу әрекеттеріне  еркіндік беру;

-         орамал, алжапқыш және оның бөліктерінің сызбасын орындау;

Қорытынды нұсқау:

-         Сызба сызу кезіндегі кездескен қателіктерін ескерту;

-         Сыныптастарының сызбасымен сәйкестігін ескеру;

-         Сызбаның стандарттылығын салыстыру;

-         Орындалу реттілігін  анықтау, талдау;

-         Таза, ұқыпты, есептеу мен сызу дәлдігін ескеріп, баға беру;

Сабақты бекіту:

1.     Алжапқыштың негізгі сызбасын қандай масштабта сызып үйрендік?

2.     М1:4 дегенді қалай түсінесіңдер?

3.     Сызба, масштаб дегеніміз не?

4.     Нұсқау карта сызбаға не үшін керек?

ІҮ. Оқушыларды бағалау (сызбаны толық, анық, дұрыс орындау сапасына қарай, жинаған алжапқыш шаблондарына қарай  бағаланады)

Ү. Үйге тапсырма беру:

1.Сызбаны М1:1 өлшемі бойынша өз өлшемдеріңді  пайдаланып ватманға сызыңдар! М1:1 мөлшері үшін сызбаға қажетті әр оқушының өз өлшемі бойынша кесте

М.ж.а.

К.ұ.

Т.б.ұ.

Б.о.

Б.ж.а.

Материал түрі

Алжапқыш

Орамал

Белбеу

2. Алжапқыштың модельдерінің суреттерін жинап алып келіңдер!

Өлшем атауы

Өлшемнің белгіленуі

Өлшем алу ережесі

Өлшемнің қолданылуы

Көкірекше ұзындығы

Кұ

Бел сызығынан жоғары қарай қажетті ұзындыққа дейін

Алжапқыш көкірекшесінің ұзындығын анықтау

Алжапқыштың төменгі бөлігінің ұзындығы

Тбұ

Бел сызығынан төмен қарай қажетті ұзындыққа дейін

Алжапқыштың төменгі бөлігінің ұзындығын анықтау

Жартылай бел айналымы

Жба

Бел тұсының ең жіңішке жері бойынша

Белдіктің ұзындығын анықтау

Жартылай мықын айналымы

Жма

Мықынды айнала көлденеңінен өлшенеді

Алжапқыштың төменгі бөлігінің енін анықтау

Үшкіл орамал сызбасын салу

№ Кесінділердің

Орны

Белгіленуі

Есептеу формуласы

Есебі

Б нүктесін белгілеп тік бұрыш тұрғызамыз.

Б

-

-

2.Орамалдың тік бөліктерінің ұзындығы

ББ1  = ББ2

Бас орамы/2+5

35см

3.Үшбұрыш сызу

ББ1Б2

Сызба

сызба

4. Сызбаны негізгі тұтас сызықпен жүргізу.

-

-

Алжапқыштың нұсқау картасы

№

Кесінділер мен конструкциялық нүктелер атауы

Белгіленуі

Есептелу формуласы

1

Ж нүктесін тауып аламыз парақтың  оң жақ бөлігінен

Ж

2

Алжапқыштың ені (Ж нүктесінен солға қарай көлденең сызық жүргіземіз)

ЖЖ1=М жа/2+6

43/2+6=27.5

3

Алжапқыштың ұзындығы (Ж нүктесінен төмен қарай тік сызық түсіреміз)

ЖТ=Кұ+ Тбұ

35-----40----45 см

4

Тік бұрыштың қабырғаларын қосу

ЖЖ1 ТТ

Көкірекшенің құрылысы

5

Бел сызығынан жоғары көкірекше ұзындығы

ЖБ=КҰ

15см

6

Көкірекшенің ені (Ж нүктесінен солға қарай сызық түсіру)

ЖЖ2=7-8 см

7 см

7

Көкірекшенің төменгі ені( Б нүктесінен солға қарай сызық түсіру)

ББ2=9

9см

8

Көкірекшенің  бүйір қабырғаларын қосу

Ж2Б2

Қалтаның құрылысы

9

Б нүктесінен төмен қарай   қалтаға орын қалдыру

БҚ=7 см

7см

10

Ортаңғы сызықтан қалтаға дейінгі ара қашықтық

(Қ нүктесінен көлденең сызық)

ҚҚ1 =7 см

7см

11

Қалтаның ені (Қ1 нүктесінен солға қарай)

Қ1Қ2= 14 см

14 см

12

Қалтаның тереңдігі(қабырғаларын қосу)

Қ1Қ3=Қ2Қ4

15см

Белбеудің құрылысы

13

Белбеудің ені (Б нүктесін тауып төмен қарай сызық жүргіземіз)

ББ1=Б2Б3

5см

14

Белбеудің ұзындығы (қабырғаларын қосу)

ББ2=Б1Б3

Бжа+30

Аспабаудың құрылысы

15

Аспабаудың ені

АА1 = А2А3

5см

16

Аспабаудың ұзындығы (қабырғаларын қосу)

АА2А1А3

50см

Алжапқыштың негізгі нүктелерін тұтас сызықпен қосу

Сызба сызу дегеніміз – шаблонын дайындау, яғни орамалдың көлемін анықтау.Ол  үшін нұсқау картаны басшылыққа аламыз.

Нұсқау карта  дегеніміз – алынған өлшем бойынша, кесте дайындау.

Кесте – бейімдей сызар алдындағы нұсқаулық, кесінделердің орналасу тәртібі.Онда кесінділердің орны, яғни орамалдың бөліктері, олардың белгіленуі, формуласы болады.Формулаға басымыздың өлшемін қоя отырып, есебін шығарамыз.Нұсқау карта дайындауымыз керек.

Адамның дене бітімі симметриялы (егер ойша екіге бөліп көрсең, дене бітімінің оң жағы мен сол жағы бірдей). Сондықтан киім пішімінің сызбасы дене бітімінің жартысына сызылады. Киімді конструкциялауда барлық кесінділер конструктивті сызыққа сәйкес келетін әріппен, мысалы, К-кеуде, Б-бел, Қ-қалта және т.б. белгіленеді.